Česma se nalazi zapadno od tvrđave uz put koji iz „Varoša“ vodi u tvrđavu. Čitav prostor oko česme je zapravo jedan mali klanac između brda Greben i Klisa gdje često izviru veće količine vode i koji je oduvijek imao i svojevrsnu komponentu svetišta (reljef s prikazom ilirskog Silvana je sačuvan u litici 50-ak metara južnije, prema legendi tu je u srednjem vijeku bio samostan itd.).

Česma je pravokutnog tlocrta s cisternom za kaptažu vode u stražnjem dijelu. Prednji dio je otvoren kao trijem i presvođen orijentalnim šiljastim svodom. U trijemu se nalaze tri jednostavno ukrašene niše orijentalnih karakteristika iz kojih izlazi voda. Iznad niša je ploča bez natpisa ( izgleda da nikada i nije bio uklesan). Uz bočne strane česme nekada su postojale i kamene klupe. Radi se o tipu tzv. mihrab česme (česme s nišama) i jedini je ovakav spomenik sačuvan kod nas. Česma je građena u obliku cisterne, ima dužinu 5,50, a širinu 4,50 m. Čista unutrašnja njena širina iznosa 3,50 m. Vrijeme nastanka: 16. st. do 17. st.

Prema njegovim riječima, česma pripada tvrđavi Klis i vjerovatno je do nje dolazilo stanovništvo iz mahale da uzima vodu.

„Poznato je da je prije gradnje ove česme tu bio izvor do kojeg su se uskoci spuštali da uzmu vodu i tu su često pogibali, i tu su vodu zvali i 'krvava voda'"

kom smislu još veću vrednost. Objekt je sagrađen, svakako, ubrzo posle pada Klisa, dakle u vreme kad je turska arhitektura bila u punome cvatu. Padom pak Klisa u mletačku vlast džamija je pretvorena u crkvu i dato joj ime sv. Vida. Osnovna koncepcija i konstrukcija toga objekta ostala je, međutim, i dalje ista i sačuvala se do danas, osim što više nema minareta, koje su, verovatno, porušili Mlečići prilikom samog pretvaranja objekta u crkvu. Zgrada prvobitne džamije građena je od kamena manjih dimenzija, spolja nešto dotesanog, ali uglavnom od nepravilnog, više okruglog nego četvrtastog oblika. Između većih komada kamenova ubačeni su sitniji komadi radi popune šupljina između njih i radi izravnanja samih slojeva. Zidovi su dosta debeli (oko jedan i više od jednog metra) i nisu svuda iste debljine. Sam izgled građevine jednostavan je i stoji u uskoj vezi s onom njenom internom namenom. Na kvadratnoj osnovi uzdiže se osmougaoni, jedva vidljivi tambur, a zatim okrugli tambur kupole koja je spolja prekrivena osmostranim krovom. Kupola ima oblik poluloptastog svoda i bez prozora je jer je tambur na kome leži kupola nizak, te stoga nisu mogli u njemu da se otvore prozori. Zbog toga se svetlost u unutrašnjost probija jedino kroz četiri mala četvrtasta prozora: dva na severnoj i dva na južnoj strani četverougaone osnove. Zbog niskog tambura bez prozora i zbog jednostavne obrade fasada spoljni izgled ne ostavlja tako snažan utisak kao unutrašnji. U unutrašnjost se ulazi s južne strane preko većeg broja stepenica (deset), jer je razlika između spoljnog nivoa terena i unutrašnje kote poda oko 1,80 m. Osam plitkih lukova, poduprtih konzolama u obliku stalaktita, tipičnih u turskoj arhitekturi, izvija se ispod niske i pravilne kupole. Prelaz iz kvadratične osnove u krug kupole postignut je ugaonim nišana, trompama. Unutrašnja visina nije velika, čak se može reći da je vrlo mala: svega 7,30 m, od poda do unutrašnjeg poluloptastog svoda. Kružni tambur kubeta omalterisan je spolja, a takođe je i cela unutrašnjost omalterisana te u novije vreme još isprskana u svetložutom tonu. Pod je od kamenih ploča, kvadratičnog oblika, svakako iz novijeg vremena. Nekoliko detalja jasno govori da je prvobitna džamija, po ugledu na onu u Drnišu, bila pretvorena u crkvu. Uz nju su Mlečani podigli sakristiju, zasvedenu poluobličastim svodom, a spojenu s džamijom (crkvom) jednim vratima u uglu istočnog zida. Na zapadnom zidu, bliže južnom uglu, nalazi se pravougaona niša odnosno kameni umivaonik, ubačen tu docnije, svakako za vreme Mlečana. Oivičen je kamenim okvirom, ukrašenim prepletom, i vencem od kamena iznad njega, a dolje je završen školjkastim ispadom, takođe od kamena.

Na stubiću koji se nalazi uz sam ulaz i koji je služio za svetu vodu zabeležena je godina 1619, a nad vratima s unutrašnje strane nalazi se kamena ploča s ovim natpisom: MDCCXLIII QVOD INSTAVRAVIT PIETAS PIETAS TVEATUR To u prevodu znači: »1743. Što je pobožnost sagradila, pobožnost će i da čuva.« U levom uglu crkve odnosno prvobitne džamije nalazi se jedan plato (+ 0,32 m) u obliku razvučenog pravougaonika, na kome je verovatno bio mali oltar posle pretvaranja džamije u crkvu. Cela građevina prekrivena je danas ćeramidom, i to kako samo kube, tako i postolje na kome ono leži. Na glavnoj fasadi prozori imaju gvozdene rešetke. Desno ispred sakristije, na uzvišenom platou, nalazi se cisterna. Ulaz je, očigledno, pretrpeo najviše promena i to ne samo iznutra, već pogotovu spolja. Danas je bez ikakvih vrata, visok, polukružno završen. Obzirom na te pojave i na činjenicu, da se taj ulaz uvek nalazi u južnom zidu objekta, a turske džamije imaju ulaz uvek u zapadnom zidu, čini se, da taj ulaz ne stoji na mestu prvobitnog ulaza i da je isključivo djelo Mlečama. Trebalo bi ispitati unutrašnje slojeve maltera u unutrašnjosti džamije, jer bi se, moguće je, ispod sadašnjeg, jednobojnog, naišlo na stari u boji. Minare je, izgleda, bilo sa severne strane, ali to ne može danas da se utvrdi sa sigurnošću bez prethodnih arheoloških iskopavanja i arhitektonskih ispitivanja. Treba, međutim, pretpostaviti i mogućnost, da ono nije bilo uz tu džamiju nikad ni izgrađeno iz jednostavnih razloga, što je džamija služila samo internim potrebama i što bi samo minare po svojoj visini bilo odlična meta neprijateljskim topovima u isturenom kraju, u kojem se tvrđava nalazi.

ČESMA. Taj objekt nalazi se izvan kliške tvrđave, upravo u klancu među Grebenom i Klisom, a po svojoj arhitekturi i tehničkoj obradi jasno kazuje, da pripada istom vremenu, u kojem je nastala i sama džamija u tvrđavi. Tu česmu karakteriše zasvedeni kameni trem i po tome se izdvaja iz niza uobičajenog oblika česama turskoga doba u našim krajevima. Objekt kasnije Santini naziva Česmom Triju kraljeva, a F. Divnić tu pripadnost tumači ovako: »Najbliža je česma Triju kraljeva, gde je prije bio samostan Konventualaca sa crkvom posvećenom Trima kraljevima.2 Česma je građena u obliku cisterne, ima dužinu 5,50, a širinu 4,50 m. Čista unutrašnja njena širina iznosa 3,50 m. Prednji deo je otvoren u vidu trema i zasveden tipičnim orijentalnim svodom na šiljak. Sada ima gvozdenu ogradu s otvorom za ulaz na sredini. U zasvedenom tremu nalaze se tri plitke niše, svaka s po jednom lulom za vodu. Iznad tih niša je kameni, jednostavno profilirani venac, a iznad njega uokvirena kamena ravna površina — ploča bez ikakva natpisa. Sa strane su kamene niske klupe. Trem je dubok 2,40 m.

Spoljni luk trema građen je od kamena u pravilno tesanim komadima, a takođe i cela unutrašnjost trema je od kvadera. Pod je od kamenih ploča. Svod je od kamena i na čitavoj dužini takođe na šiljak. Česma je spolja po krivini svoda bila omalterisana. Tragovi sta Danas je celi objekat dosta oronuo, te bi ga, stoga, trebalo što pre konzervirati kao vrlo vredan spomenik. O toj česmi donosi izvesne daljnje podatke i dr. C. Fisković, i njima završava svoj rad: »Sagrađena je u čisto islamskom stilu: to je tip t. zv. učlije, česme sa tri pipka, koji su uzidani u tri slijepa luka, lijepo rezana mihraba, nad kojima je ploča za natpis, koji nije napisan. Uz korito stoje niske kamene kupe. Česma je natkrita elegantnom nišom šiljastog arapskog luka, prekrivenog tufom, da se ljudi, dok piju, i žene, kad peru, sklone od sunčane žege kamenog predjela, prema tome je to pravi tip mihrab česme.«